Rok 1907

 Biedrzycki Jerzy [1888-?] 

Urzędnik w Płocku. Prawdopodobnie uczęszczał do Gimnazjum Gubernialnego i wziął udział w strajku szkolnym w 1905r. W 1907r. otrzymał maturę Gimnazjum Polskim. Rozpoczął pracę jako urzędnik Towarzystwa Wzajemnego Kredytu w Płocku. W 1916r. współorganizował płocki oddział Centralnego Komitetu Narodowego. Sympatyzował z PSL „ Wyzwolenie” i PPS. Jednak w wyborach do Rady Miejskiej w Płocku w 1919r. ubiegał się o mandat z ramienia Polskiego Zjednoczonego Komitetu Wyborczego, tj. endecji. Działając w imieniu handlowców płockich, związał się z obozem narodowym, 18 I 1920 podjął starania o utworzenie w Płocku oddziału Poznańskiego Związku Handlowców. W 1922 związał się z Unią Narodowo-Państwową. Partia ta skupiała radykalną inteligencję polską działającą w duchu propaństwowym. W 1927 został wybrany wiceprezydentem Płocka, a w 1934 członkiem Rady Miejskiej. W 1938 został sekretarzem Związku Stowarzyszenia Uczestników Walki o Polską Szkołę.

Bibliografia

A ,J Papierowski i j. Stefański: Płocczanie znani i nieznani str. 50

Błędowski Zygmunt  [1886-1971]

Ur.16 stycznia 1886r. w Grodztwie koło Kowala, pow. włocławski w rodzinie rolniczej. Ojciec Maksymilian – utrzymywał  się z dzierżawienia folwarków. Matka Leokadia z Jaworowskich zajmowała się wychowywaniem dzieci.

Początkowo uczęszczał do Włocławskiej Szkoły Handlowe. Brał udział w strajku szkolnym ,1905 roku. W 1906 roku przeniósł się do  8-klasowego Gimnazjum Klasycznego [ Gimnazjum Polskiego] w Płocku. Świadectwo dojrzałości otrzymał w 1907 roku. Jako absolwent polskiej szkoły miał trudności  z dostaniem się na rosyjskie uczelnie. Sytuacja  materialna zmusiła go do podjęcia pracy zarobkowej. Od 1IX 1907r. rozpoczął prace w Wrocławskiej Szkole Handlowej jako nauczyciel  geografii w młodszych klasach. Pracował tam do 1912 roku. Prawdopodobnie rezygnuje z pracy po aresztowaniu brata Stanisława, sympatyka PPS. Następnie kontynuował pracę w Żeńskim Gimnazjum w Suwałkach.  Od 1914-1919r. ponownie we Wrocławskiej Szkole Handlowej. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości pomaga przy organizowaniu Koedukacyjnego Seminarium Nauczycielskiego we Włocławku. Ostatecznie został kierownikiem Seminarium.  W latach 1923/24 podejmuje studia we Lwowie, dyplom uzyskał 1926 roku. Kilka razy przeniesiony do kilku szkół po likwidacji seminarium. Do 1939roku pracował w szkole11  we Włocławku. W 1940r aresztowany i wywieziony do obozu koncentracyjnego. Dzięki interwencji byłych uczniów został zwolniony, ale wysiedlony do pow. zamojskiego. Po wyzwoleniu wrócił do Włocławka i organizował szkolnictwo. Zmarł 28 października 1971 roku.

Bibliografia

www. historiawloclawka.pl

 

Bartoszewicz Kazimierz Aleksander  [(1886)1889?-1945] –

Prof. Budownictwa ogólnego oraz inżynier dróg i mostów. Do Płocka przybył z Suwalszczyzny. W 1907 ukończył Gimnazjum Polskie, a następnie prawdopodobnie Politechnikę Lwowską, w której rozpoczął pracę naukowo-dydaktyczną. W latach 1920-1924 był asystentem w Katerze Statystyki i Budownictwa Żelaznego. Od 1928 do 1930 roku p.o. młodszego asystenta na etacie konstruktora i konstruktor w tej Katerze na wydziale Inżynierii, gdzie w roku akademickim 1927/1928 uzyskał drugi) dyplom- inżyniera dróg i mostów(wg. Innych źródeł w 1924). Także wykładowca encyklopedii budownictwa w latach 1930-1934( inne źródła podają, że do 1933), budowy sygnałów mierniczych( 1931-1934)oraz budownictwa wiejskiego i leśnego na Wydziale Rolniczo-Lasowym(1933/1934 i 1934/35), docent. Od 1934/35-zastepca profesora na wydziale Architektonicznym, na którym do końca życia kierował Katedrą budownictwa Ogólnego po Tadeuszu Obmińskim ( inni podają, że do 1941). 1 XI 1935 mianowany prof. nadzw. budownictwa ogólnego .Jednocześnie w latach 193301936 prowadził wykłady z technologii materiałów budowlanych( potem przedmiot nazwano nauką o materiałach budowlanych) na Wydziale Inżynierii. Dziekan wydziału Architektury( 1938/1939). W czasie II wojny światowej dodatkowo wykładał budownictwo wiejskie i leśne na Wydziale rolniczo- Lasowym i budownictwo na Wydziale Mechanicznym(1942-1945). Po dłuższej chorobie zmarł w połowie 1945 we Lwowie.

Bibliografia

Romana Krystyna Kuffel, Jagiellończyków biografie niepospolite, str. 178[tam dodatkowa bibliografia]

Cygler Czesław [?-?]

Ukończył kursy  handlowe w Warszawie, urzędnik Tow. Wzajemnego Kredytu w Płocku.

Bibliografia

Adam Grabowski, sprawozdanie z działalności i biegu życia szkolnego i klasowego Gimnazjum Polskiego w Płocku[1908-1914], TNP rękopis sygn. 267

Dobaczewski Eugeniusz [1886-1940]

Ur. w Wierzbicy pow. Płońsk. W rodzinie Tomasza i Marii z Golasińskich. W 1902r. wydalony z grupą kolegów z rosyjskiego Gimnazjum Gubernialnego w Płocku za udział w demonstracji  antyrosyjskiej. Dalej uczył się w gimnazjum Polskiej Macierzy Szkolnej (obecnie Jagiellonce)w Płocku i w Piotrkowie Tryb. Maturę zdał eksternistycznie w 1907r. w Gimnazjum PMS w Płocku. Krótko studiował na politechnice  i na wydziale matematycznym, następnie  do 1913r. na Wydziale Lekarskim  Uniwersytetu  im. Jana Kazimierza we Lwowie i na UJ w Krakowie. (1914). W 1922r.  otrzymał dyplom lekarza okulisty, dr wszech nauk lekarskich.

Od 1908 uczestnik ruchu niepodległościowego – należał  do Związku Walki Czynnej, następnie  do Związku Strzeleckiego i PPS- Frakcja Rewolucyjna. Podczas I wojny światowej służył w I Brygadzie Legionów Polskich ( 1914-1915), był organizatorem i do 1918r. komendantem POW Litwa i Białoruś oraz drugim w kolejności komendantem   w Płocku. Z płockim oddziałem Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego  w 1917r utworzył legalne Towarzystwo Niesienia Pomocy Internowanym Legionistom, które opiekowało się legionistami z Płocka i okolic. Od 1918r. w Wojsku Polskim : oficer w 5.pp Legionów Polskich, lekarz w szpitalu Obszaru Warownego Wilno( awansowany do stopnia pułkownika). Osiedlił się na stałe w Wilnie. Był członkiem miejscowej Izby Lekarskiej, wiceprezesem Klubu Lekarzy Polskich. Senator RP IV i V kadencji  1925-1939. W 1936r. wszedł do Senatu jako zastępca  senatora w woj. Wileńskim na miejsce zmarłego Adama Piłsudskiego, w 1938 wybrany w woj. wileńskim.

Podczas II wojny światowej wstąpił do ZWZ. Aresztowany  na wileńszczyźnie  przez władze sowieckie lub litewskie podczas próby przekroczenia granicy, przekazany Niemcom. Więziony w Tylży      (czerwiec  1940r) i prawdopodobnie w obozie karnym Soldau w Działdowie. Zmarł prawdopodobnie 1IX 1940r. lub 11xI 1940r. Żonaty z Wandą z domu Niedziałkowską. – pisarką i poetką. Ślub odbył się 30 kwietnia 1916r.

Bibliografia

Kuffel  Romana, Jagiellończyków biografie niepospolite, str. 182.

Maciesza Aleksander, Gimnazjum im. Wł. Jagiełły w Płocku

 Smogorzewska , Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939T.1 A-D, T.2 E- J

Papierowski  Andrzej Stefański Jerzy Płocczanie znani i nieznani.

 

Golde Stanisław [?-?]

Pracuje w kantorze handlowym w Warszawie

 Bibliografia

Adam Grabowski, sprawozdanie z działalności i biegu życia szkolnego i klasowego Gimnazjum Polskiego w Płocku[1908-1914], TNP rękopis sygn. 267.

 

Goldman Kazimierz [?-?]

Studiował filozofię na Sorbonie

Bibliografia

Adam Grabowski, Sprawozdanie z działalności i biegu życia szkolnego i klasowego Gimnazjum Polskiego w Płocku[1908-1914], TNP rękopis sygn. 267.

Janczewski Stefan [?- po 1938]

Urzędnik. Rozpoczynał naukę w Gimnazjum gubernialnym. W 1905 r. brał udział w strajku szkolnym.  Ukończył Gimnazjum PMS w Płocku w 1907r.ukończył wydział agronomiczny w Krakowie  W latach 1933-1936 współredagował tygodnik kulturalno- oświatowy i gospodarczy dla wsi mazowieckiej. W 1938r. wchodził w skład Komisji Rewizyjnej Stowarzyszenia Uczestników Walki o szkołę Polską w Płocku.

Bibliografia

Papierowski  Andrzej Stefański Jerzy Płocczanie znani i nieznani, str.232

Adam Grabowski, Sprawozdanie z działalności i biegu życia szkolnego i klasowego Gimnazjum Polskiego w Płocku[1908-1914], TNP rękopis sygn. 267

Kruszewski Jan Kazimierz [1888-1977]

Ur. 18 czerwca 1888r. w Aleksandrowie, pow. Ciechanów. Syn Kazimierza, ziemianina i Wiktorii z Kołakowskich. Po ukończeniu w 1907r. Gimnazjum Polskiego rozpoczął studia medyczne w Genewie . w 1908r. przeniósł się Uniwersytet Jagielloński , gdzie studiował do 1911r. W tym samym roku powrócił do Genewy, gdzie kontynuował studia medyczne, ale ich nie ukończył. W latach 1911-1914 należał do Związku Strzeleckiego, w 1913 zdał egzamin podoficerski , a następnie oficerski. 2 sierpnia wstąpił do Legionów Polskich, w których objął dowództwo 4.plutonu w legendarnej I Kompanii Kadrowej. Podczas walk został ranny. Internowany w Beniaminowie. Po zwolnieniu w 1918roku dowodził 9 kompanią w 2pp Polskiej siły Zbrojnej. Do Wojska Polskiego przeszedł automatycznie jako dowódca kompanii pułku. Był do dowódcą batalionu w peowiackim obozie rekrutacyjnym w Jabłonnie. 5 I 1919r. został wezwany do likwidacji zamachu  stanu płk. Mariana Januszajtisa i Sapiehy. Dowodził grupą „ Jabłonna” w Warszawie. W kwietniu został skierowany na front, gdzie dowodził batalionem, a potem 1.pp Leg. Do 1926 roku. Podczas przewrotu majowego opowiedział się po  stronie marszałka Piłsudskiego. 16 października został mianowany dowódcą KOP. Funkcję tę pełnił do 1939 roku. Dowódca Grupy Operacyjnej „ Północnej” w armii odwodowej „ Prusy” . Uczestniczył w ciężkich bojach nad Wisłą i na płd. Lubelszczyźnie, gdzie 17 września dowodził zreorganizowanym odziałem jako dowódca GO Frontu Północnego. Dziesięć dni później wraz z pozostałymi oddziałami złożył broń. W niewoli niemieckiej był od 27X 1939r. do 29IV 1945r. Oflagu VIIA w Murnau. Po oswobodzeniu  z niewoli przez armie amerykańską  3 czerwca 1945r. przyjechał do Francji, gdzie przebywał do końca życia. Zmarł 28 marca 1977r. w Lailly-en-Val w domu polskich emerytów. Pochowany na miejscowym cmentarzu.

Bibliografia

Romana Kuffel, Jagiellończycy biografie niepospolite

Maciesza Aleksandr, Gimnazjum im. Wł. Jagiełły w Płocku

Kryska-Karski, Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej

Majchrowski, Pierwsza kompania Kadrowa: portret oddziału

Stawecki, Słownik biograficzny generałów wojska Polskiego 1918-1939

Cygan Słownik biograficzny oficerów Legionów Polskich T 1 .

 

Lutyński Czesław [ 1889-1971]

Ur. 8 czerwca 1889r. w Duninowie, syn Franciszka i Marii z Pasierowskich, brat Romana. Uczęszczał do Gimnazjum Gubernialnego w Płocku, gdzie zaangażował się w walkę o polskość szkół. 19 lutego 1905r. wydalony ze szkoły za udział w strajku razem z 184 uczniami . Podobnie jak brat kontynuował naukę na kompletach prywatnych. Wspólnie z kolegami redagował pismo „ Do dzieła” organ Związku Młodzieży Postępowej. W 1907r. wstąpił do nowo otwartego Gimnazjum Polskiego PMS. W kwietniu tego roku, jako uczeń VIII klasy wziął udział w tajnych zebraniach ( w warszawskiej szkole Majewskiego) młodzieży szkolnej, walczącej o polską szkołę. Policja spisała konspiratorów, a generał gubernator korzystając  ze stanu wyjątkowego zmusił Radę Pedagogiczną do wydalenia Lutyńskiego z Gimnazjum Polskiego, co nastąpiło 19 czerwca 1907r. Jednak 1 czerwca tego samego roku Rada Pedagogiczna specjalnym pismem potwierdziła ukończenie całego kursu szkoły średniej z wynikiem bardzo dobrym oraz uznała Lutyńskiego za absolwenta.

Jednak musiał opuścić  Kongresówkę. Wyjechał do Paryża, gdzie został przyjęty  na studia na Sorbonie. Po powrocie do kraju nie mógł kontynuować  nauki, bo nie miał świadectwa ukończenia gimnazjum. Udał się do Tambowa ( podobnie jak brat), gdzie otrzymał świadectwo dojrzałości. W Charkowie ukończył  w 1914r.  Wydział Lekarski. Po wybuchu I wojny światowej, wcielono go do armii carskiej, jako lekarza.

W kwietniu 1918r. udało mu się przedostać przez kordon wojsk rosyjskich, ale trafił do niewoli niemieckiej.

Po odzyskaniu niepodległości zamieszkał w Brześciu nad Bugiem. Tam pracował jako lekarz, pełniąc funkcję, inspektora Urzędu Wojewódzkiego  na obszarze województwa poleskiego.

W 1926r. przeniósł się do Poznania i nostryfikował dyplom. Poglądy lewicowe sprawiły, że pracował w kilku miastach w Polsce. Podczas II wojny aresztowany i przetrzymywany w więzieniu. Wysiedlony do Generalnego Gubernatorstwa. Za współpracę z oddziałami AK został aresztowany i umieszczony w obozie przejściowym w Bliźnie, a następnie w Auschwitz-Birkenau. Obóz opuścił w styczniu 1945r. i dotarł do Krakowa. Na stałe zamieszkał w Krakowie. Pracował jako lekarz w szpitalu Miejskim, Kierował sanatorium przeciwgruźliczym w Rabsztynie k. Olkusza. W 1959r. przeszedł na emeryturę. Zmarł  9 maja 1971r. w Krakowie. Pochowany jest na cmentarzu na Salwatorze.

Bibliografia

Romana Kuffel , Jagiellończyków biografie niepospolite,

Maciesza Aleksander, Gimnazjum im. Wł. Jagiełły w Płocku,

Cierplikowska Zofia, 80 lat Gimnazjum Polskiego i Liceum Ogólnokształcącego im. Wł. Jagiełły w Płocku,

Kłodziński .S , Dr Czesław Lutyński, [W] Przegląd Lekarski, 1980, nr 1 T 37, Z 20.

 

Lutyński Roman Wincenty [1887-1968]

Ur.16 VII 1887 w Duninowie, ojciec Franciszek, rządca hr. Ike-Duninowskiego   i Marii Pasierowskiej córki nauczyciela szkół średnich w Warszawie.

Mając  12 lat wstąpił w 1899r. do gimnazjum rosyjskiego w Płocku. Nie mógł liczyć na pomoc materialną z domu. Bardzo wcześnie zaczął utrzymywać się z korepetycji, płatnych wówczas bardzo nisko. Latem zarabiał „na kondycjach” , stanowiących zinstytucjonalizowaną formę dokształcania zamożnej młodzieży i opiekowania się nią przez uboższych, starszych kolegów. Na terenie szkoły brał udział w tajnych kompletach przekazywał też wiedzą z historii i literatury młodszym kolegom. W 1905r. został wydalony ze szkoły, gdyż należał do pięcioosobowego komitetu strajkowego . Wraz kolegami opuszcza po strajku gimnazjum rosyjskie i traci możliwość ukończenia szkoły. Rozpoczyna uczęszczanie na komplety organizowane przez inteligencje płocką. Roman Lutyński biorąc udział w tych kompletach, występował jednocześnie w roli ucznia i nauczyciela, ucząc swoich młodszych kolegów. W 1906r. rozpoczyna naukę w nowo otwartym Gimnazjum Polskim PMS. Po zdaniu matury w 1907 roku ma zamkniętą drogę na studia, gdyż nie posiadał matury państwowej. Mimo trudnych warunków finansowych pojechał w głąb Rosji do tubowa trzydziestotysięcznego miasta gubernialnego, gdzie uzyskał maturę. Następnie rozpoczyna studia w Charkowie na wydziale prawa. Ciężka praca zarobkowa, która pozwalała Mu na pokrycie niezbędnych wydatków i opłacenie wysokiego czesnego utrudniła solidne opanowanie materiału.

Po ukończeniu  studiów prawniczych Lutyński wraca do kraju i na krótko przed wybuchem I wojny światowej rozpoczyna aplikację w kancelarii adwokackiej Jana Ligowskiego. Wybuch wojny przerywa aplikację. Lutyński podejmuje pracę w Gimnazjum Polskim jako nauczyciel języka rosyjskiego i wykłada historię starożytną w Gimnazjum Żeńskim. Organizuje pomoc dla biednych dzieci.

W 1917r. zostaje mianowany podprokuratorem Królewsko-Polskiego Sądu Okręgowego w Płocku. Podejmuje działalność w ruchu Ludowym. Bierze udział w uruchomieniu II Gimnazjum Męskiego. W 1919r. wchodził w skład Rady Miejskiej Płocka i był jej wiceprezydentem. Podczas wojny polsko- bolszewickiej zgłosił się na ochotnika do WP. Po wojnie w 1921r. powrócił do Płocka i otworzył kancelarię adwokacką, prowadził sprawy cywilne przede wszystkim dla ludu wiejskiego.  

Podczas wizyty J. Piłsudskiego w Płocku w 1921r. wygłosił dwa publiczne przemówienia. Podczas II wojny wyjechał z Płocka i w ten sposób uniknął aresztowania. Przedłuższy czas przebywał w Życzyni k. Garwolina. W marcu 1945r. powrócił do Płocka i otworzył kancelarię adwokacką. W 1946r., aby uniknąć  represji ze strony władz komunistyczny opuszcza miasto i się ukrywa. Wrócił do Płocka i do 1963r. pracował w Zespole Adwokackim Nr1 zajmując się sprawami cywilnymi oraz był radcą prawnym. Od lutego 1950 roku do 1957r. był prezesem TNP. Od 1958r. mieszkał w Warszawie z rodziną córki. Zmarł 1 grudnia 1968r. w Warszawie. Pochowany w Wilanowie.

Bibliografia

Kuffel Romana: Jagiellończycy biografie niepospolite, Płock 2006r, str. 98-101,

Maciesza Aleksander : Gimnazjum im. Wł. Jagiełły w Płocku , Nakładem i drukiem  firmy „ Bracia Detrychowie” str. 30 

Askanas  Kazimierz: Roman Lutyński-prezes Towarzystwa Naukowego Płockiego w latach 1950-1957( w piątą rocznicę śmierci), Notatki Płockie , 1973, nr 5/74, str. 57-61

Kostanecki S: Roman Lutyński ( 1887-1968)- prezes Towarzystwa Naukowego Płockiego w latach 1950-1957, Kultura i Społeczeństwo,1974,nr 2 

 

Margules Cadok( Czesław) [1887-1940]

Inżynier syn Maurycego  i Frajdy z Ejzenbergów. Uczył się w Gimnazjum Polskim i w nim otrzymał maturę. Ukończył politechnikę w Liege  Był jednym z trzech spadkobierców fabryki ojca. W 1919roku kandydował do Rady Miejskiej w Płocku. Został zmordowany w jednym z obozów hitlerowskich.

Bibliografia

Jan Przedpełski, Jerzy Stefański, Żydzi Płoccy w dziejach miasta, Książnica, Płocka 2012

Adam Grabowski, Sprawozdanie z działalności i biegu życia szkolnego i klasowego Gimnazjum Polskiego w Płocku[1908-1914], TNP rękopis sygn. 267

 

Neuman Jakub[?-?]

 

Stańczewski Zygmunt [?-?]-

Ukończył 2 kursy Akademii Handlowej w Antwerpii, zajmuje posadę w „Prowodzik”

Bibliografia 

Adam Grabowski, Sprawozdanie z działalności i biegu życia szkolnego i klasowego Gimnazjum Polskiego w Płocku[1908-1914], TNP rękopis sygn. 267.

 

Rok 1908

Bejm Stanisław [?-?]

Studiował w Instytutcie  mierniczym w Moskwie -inżynier komunikacji

Bibliografia

Adam Grabowski, Sprawozdanie z działalności i biegu życia szkolnego i klasowego Gimnazjum Polskiego w Płocku[1908-1914], TNP rękopis sygn. 267

Bernatowicz Janusz[Jan] ps. Boromeusz [1890-1914]

Ur. w Płocku. Uczęszczał do 8-klasowego Gimnazjum Polskiego .Świadectwo dojrzałości otrzymał w 1908 roku. Ukończył wydział filozoficzny ( nauki przyrodnicze) w Krakowie.   Podoficer, szwadronów Beliny, poległ pod szczytnikami, plutonowy 1 szwadronu kawalerii Legionów Polskich .

Okoliczności śmierci

„W pobliżu około 3 kilometrów od bardzo ważnych dla działań Czarkowach znajdowała się wieś Szczytniki, zajęta przez sotnię 5 pułku Kozaków. Likwidacja jej stawała się nakazem chwili. Zadania tego podjął się Belina ze swoją kawalerią wzmocnioną 1 kompanią I batalionu pod dowództwem Aleksandra Narbuta-Łuczyńskiego. Przeprawiono się przez Nidę i uderzono na Szczytniki. Zaskoczenie było zupełne. Poległo ponad czterdziestu kozaków, trzech dostało się do niewoli, zdobyto 2 konie, karabiny, lance i dokumenty. Jeńcy zeznali o koncentracji w Busku i odbudowie wcześniej wysadzonego przez beliniaków mostu w Wiślicy. W wypadzie na Szczytniki poległ dowódca 3 patrolu II plutonu ułanów Beliny Janusz Bernatowicz, dezerter z armii rosyjskiej. Został pochowany na cmentarzu w Gręboszowie.”2„Niezwykle dramatyczny przebieg miał ostatni dzień naszej wyprawy na lewy brzeg Wisły. Na skutek parodniowych deszczów Wisła przybierała z godziny na godzinę. Nasze środki transportowe w postaci zwykłych łódek stają się coraz bardziej ryzykownym narzędziem powrotnej przeprawy przez coraz bardziej rwące fale Wisły. (...) Pod osłoną nocy udaje się wycofać cały nasz oddział wraz z rannymi i zabitymi. Jednym z ostatnich był Piłsudski, wycofujący się o świtaniu. Zabici przetransportowani zostali do Gręboszowa i z honorami pochowani na miejscowym cmentarzu.”3

Bibliografia

Adam Grabowski, Sprawozdanie z działalności i biegu życia szkolnego i klasowego Gimnazjum Polskiego w Płocku[1908-1914], TNP rękopis sygn. 267

Roman Starzyński , Cztery lata  wojny w służbie Komendanta, przeżycia wojenne  1914-1918, Tetragon- Warszawa str. 324

Marek Sawicki, Rys historyczny,{W] Gazeta Gręboszowska str. 19 

Legiony Polskie 1914-1918”,  Księgarnia Akademicka Kraków, 1998. 3Opis walk w tym rejonie:

Wincenty Solek, „Pamiętnik Legionisty”, Instytut Wydawniczy „PAX”, 1988 

Ferdynand Pawłowski („Wspomnienia legionowe”, Księgarnia Akademicka w Krakowie, 1994) opis ewakuacji.

 

Borniński  Wacław [1886-1970]

Ur. 6 III 1886r. w Białej, pow. Płock, syn Jana rolnika i Marianny z Gołębiowskich , bratanek Piotra Bornińskiego, ks. Prałata prepozyta kapituły płockiej. Po strajku szkolnym w lutym 1905r.opuścił gimnazjum rosyjskie w Płocku i od 1906r. kontynuował naukę w  nowo otwartym Gimnazjum Polskim  PMS, w którym otrzymał maturę  w 1908r. Absolwent  Wydziału Inżynierii Lądowej Politechniki Lwowskiej z 1920r.( absolutorium otrzymał  już w 1914r., ale wybuch I wojny światowej, a potem pobór  do wojska uniemożliwiły mu wcześniejszą obronę pracy dyplomowej). Od listopada 1918 do września 1919r. odbywał  służbę wojskową w batalionie Saperów  Lwowskich. Prawie całe swoje życie zawodowe związał z Polskim kolejami Państwowymi. Okupację hitlerowską przeżył w Siedlcach , zatrudniony w magistracie miejskim . Działał w konspiracji. Od stycznia 1940 był komendantem  VI Rejonu Kolejowego AK  wykonując rozkazy  sztabu powiatowego  armii podziemnej w Radzyminie. Po wycofaniu się Niemców  z Siedlec zgłosił się w pierwszych dniach sierpnia 1944 do władz kolejowych. Następie pracował na kolei i w budownictwie. Na emeryturze zamieszkał w Piasecznie. Zmarł w lutym lub marcu 1970 roku w Warszawie. Pochowany na cmentarzu Bródnowskim.

 Bibliografia

Romana Kuffel, Jagiellończyków  biografie  niepospolite, str. 178-179

Aleksander Maciesza, Gimnazjum im. Wł. Jagiełły w Płocku , Nakładem i drukiem  firmy „ Bracia Detrychowie” str. 40 

Bieńkowski Józef [?-?]

Studiował medycynę w Krakowie

Bibliografia

Adam Grabowski, Sprawozdanie z działalności i biegu życia szkolnego i klasowego Gimnazjum Polskiego w Płocku[1908-1914], TNP rękopis sygn. 267

 

Gasparski  W [?-?]

Uzyskał tytuł inżyniera elektrotechnika  

Bibliografia

Adam Grabowski, Sprawozdanie z działalności i biegu życia szkolnego i klasowego Gimnazjum Polskiego w Płocku[1908-1914], TNP rękopis sygn. 267

 

Jacyna Władysław [?-?]

Ukończył wydział rolniczy w Krakowie

Bibliografia

Adam Grabowski, Sprawozdanie z działalności i biegu życia szkolnego i klasowego Gimnazjum Polskiego w Płocku[1908-1914], TNP rękopis sygn. 267

Keller Edward [?-?]

Ukończył wydział prawny w Charkowie

Bibliografia

Adam Grabowski, Sprawozdanie z działalności i biegu życia szkolnego i klasowego Gimnazjum Polskiego w Płocku[1908-1914], TNP rękopis sygn. 267

 

Kasprzak Marcin [1888-1968]

Ur.  6 listopada 1888 roku w Podolszycach, k. Płocka. Był synem  Leona i Marii z Dudzińskich. Leon Kacprzak[1843-1908]z pierwszego małżeństwa z Wiktorią z Ambroziewiczów miał czworo dzieci, z drugiego – ośmioro. Leon drobny rolnik, był dróżnikiem  i początkowo sprawował nadzór  nad odcinkiem szosy warszawskiej przebiegającej przez Podolszyce. Później został przeniesiony do Lelic, gdzie dozorował odcinek traktu pocztowego między Płockiem, Mławą. Lelice składały się z folwarku i wsi. Maria Kacprzakowa[1861-1942] prowadziła dom, gospodarstwo, oraz była wzywana również do porodów i lżejszych zachorowań. Rodzice  ślub wzięli w 1885r. Obydwoje spoczęli na cmentarzu w Bonisławiu.

W 1894r. M Kacprzak dostał się do trzyklasowej szkoły początkowej w Lelicach, którą ukończył w 1899 roku. Uczący się w  niej chłopcy przychodzili do z 20 wsi. Niestety szkoła miała tylko jedną dużą izbę, było w niej za mało ławek  dla uczniów. Marcin  dostał się dostał do szkoły pod warunkiem, że będzie przynosił własny stołek do siedzenia. Ukończył ją z opinią bardzo zdolnego i pragnął się uczyć dalej. Rodziców nie było stać na kontynuowanie nauki syna. Ale dzięki życzliwości ludzi, która przyjęła chłopca  na stancję w Płocku bez opłaty i częściowe utrzymanie. Mógł iść do Gimnazjum Gubernialnego . Korepetycje przed egzaminem opłacił ojciec.

W 1900r. przywdział mundurek gimnazjalny( dziś Małachowianka) i zasiadł w ławie szkolnej. Uczęszczał do niej przez pięć lat. W 1905r bierze udział w strajku szkolnym na terenie gimnazjum. Miał wtedy 16 lat był uczniem IV klasie gimnazjum. Zostaje relegowany ze szkoły  wraz  pozostałymi  uczestnikami strajku.

W dniu 4 września 1906 roku wznawia naukę w nowej szkole . mieściła się ona w kamienicy Pruszkowskich przy Królewieckiej 28, czyli w Gimnazjum Polskim PMS. Awansował do klasy VII. Szkoła prowadziła zajęcia w języku polskim. W VIII klasie zetknął się z przedmiotem higiena oraz z jego wykładowcą – Aleksandrem Macieszą. Za sprawą wykładów oraz rozmów z dr Macieszą wybrał później specjalizacje-zajął się higieną.

Oprócz nauki musiał pracować . Ojciec jego umiera w 1908r. i sytuacja materialna rodziny się pogarsza. Młodszy brat – Teofil wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, a starszy brat pracował jako ordynariusz w lelickim folwarku.

W 1908 roku otrzymał świadectwo dojrzałości. Studia lekarskie odbył w Paryżu na Sorbonie w latach 1908-1914.Egzamin lekarski złożył w Charkowie w 1915 roku, aby mógł pracować na ziemiach polskich. W czasie pierwsze wojny światowej był w Rosji, pracował jako lekarz ziemski. Do kraju wrócił w 1921 roku i był lekarzem sanitarnym w Warszawie. W latach 1922-1924 studiował higienę i organizacje służby zdrowia w Baltimore. Studia ukończył w stopniu doktora. W 1928r. doktoryzował się  w Krakowie. Znał cztery języki obce: francuski, rosyjski, angielski i niemiecki.

Prace w PZH podjął w 1924 roku na stanowisku kierownika oddziału epidemiologicznego i statystyki Pracował tam do wybuchu  powstania warszawskiego W latach 1928-1939 wykładał higienę na UW W 1928 roku objął redagowanie pisma  „Zdrowie”

Po wojnie pracował w Łodzi w latach 1945-1946 w PZH łódzkim. W latach 1947-1965 wykładał na Uniwersytecie Łódzkim w Katedrze Higieny. Zmarł 14 lipca 1968 roku

Bibliografia    

Kowalski Antoni  Władysław [1890-1966]

Ur. w Płocku w 1890r. w rodzinie Stanisława, cieśli i Marii z Lubińskich. Zamieszkiwali dzielnice Rybaki- 10. Uczęszczał do Gimnazjum Gubernialnego w Płocku, z którego 19 lutego 1905( był w V klasie) został wydalony w związku z uczestnictwem w strajku szkolnym. Naukę kontynuował w nowo otwartym  Gimnazjum Polskim  PMS, w którym otrzymał maturę w 1908r. Ukończył wydział architektury  Politechniki Lwowskiej.  Równocześnie uczył się muzyki ( gry na skrzypach.) Pierwszym nauczycielem był  koncertmistrz  Filharmonii Berlińskiej mieszkający w Płocku- Karol Kroppe. Następnie kształcił się u żony dyrektora gimnazjum pani Janiny Szczepańskiej [ matki  Marii Kuncewiczowej]  Obył również studia muzyczne w Budapeszcie. W okresie międzywojennym  należał do uznanych architektów w Płocku, był architektem okręgowym. Często grał w kwartetach muzycznych. Próbował swych sił w malarstwie  Ok. 1938 został prezesem  zarządu Towarzystwa Kredytowego w Płocku.  Był także ostatnim prezesem zarządu towarzystwa Technicznego. Po II wojnie światowej przeniósł się do Krakowa. Podjął prace skrzypka w Filharmonii krakowskiej . Zmarł w Krakowie 31 grudnia 1966 roku.

Bibliografia

 Romana Kuffel, Jagiellończyków  biografie  niepospolite, str. 178-179

Aleksander Maciesza, Gimnazjum im. Wł. Jagiełły w Płocku , Nakładem i drukiem  firmy „ Bracia Detrychowie” str. 40 

 

Majewski Stanisław [1888-1938] 

Uzyskał tytuł inżyniera architekta. Początkowo uczył się w Monachium  uczył się na Politechnice Lwowskiej w latach 1921-1922 asystent na Politechnice Lwowskiej.

Bibliografia

Adam Grabowski, Sprawozdanie z działalności i biegu życia szkolnego i klasowego Gimnazjum Polskiego w Płocku[1908-1914], TNP rękopis sygn. 267

 

Mejer Przemysław [?-?]

 Pracuje jako urzędnik w firmie Wasilewski  i SKA, nie studiował dalej.

Bibliografia

Adam Grabowski, Sprawozdanie z działalności i biegu życia szkolnego i klasowego Gimnazjum Polskiego w Płocku[1908-1914], TNP rękopis sygn. 267

 

Ostrowski Stanisław [1887-1925]

Studiował medycynę w Krakowie –lekarz

Bibliografia

Adam Grabowski, Sprawozdanie z działalności i biegu życia szkolnego i klasowego Gimnazjum Polskiego w Płocku[1908-1914], TNP rękopis sygn. 267

 

Pogorzelski Czesław [?-?]

Nie uczył się dalej, oficjalista prywatny  33p.p

Bibliografia

Adam Grabowski, Sprawozdanie z działalności i biegu życia szkolnego i klasowego Gimnazjum Polskiego w Płocku[1908-1914], TNP rękopis sygn. 267

Staszewski  Władysław [?-?]

Pracuje  jako urzędnik Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Płocku

Bibliografia

Adam Grabowski, Sprawozdanie z działalności i biegu życia szkolnego i klasowego Gimnazjum Polskiego w Płocku[1908-1914], TNP rękopis sygn. 267

Wójcicki Władysław [?-?]

Rok 1909

Bajenkiewicz Julian[?-?]

Urzędnik w syndykacie rolniczym w Płocku

Bibliografia

Adam Grabowski, Sprawozdanie z działalności i biegu życia szkolnego i klasowego Gimnazjum Polskiego w Płocku[1908-1914], TNP rękopis sygn. 267

 

Cygler Jan[1899?- 1960?]

 

Cygler Stanisław Leon [?-?]

Studiuje na politechnice we Lwowie

Bibliografia

Adam Grabowski, Sprawozdanie z działalności i biegu życia szkolnego i klasowego Gimnazjum Polskiego w Płocku[1908-1914], TNP rękopis sygn. 267

Fgielski Władysław[1889-1919]

ur. w Płocku 7VI, syn Damiana i Józefy z Kamińskich. Dzieciństwo spędził w pobliskiej Soczewce. Ojciec pracował w papierni. Szkołę elementarna ukończył w Soczewce. W latach 1901-1905  podjął naukę w Gimnazjum Gubernialnym w Płocku. Uczestniczył w strajku szkolnym w 1905 roku. Mimo, że nie został relegowany ze szkoły uczył się prywatnie . Następnie 1906 rozpoczął naukę w Gimnazjum Polskim. Bardzo dobrze się uczył, w związku z tym był zwolniony z opłat. Przyjaźnił się z Julianem Leszczyńskim-Leńskim. Wspólnie mieszkali na stancji przy ulicy Mostowej w domu Dobrowolskiego. Pod jego wpływem zainteresował się marksizmem.  Po otrzymaniu świadectwa dojrzałości  wstąpił na uniwersytet Krakowski( uczył się tam rok)Dzięki bratu, który pomagał mu finansowo   studiował nauki  matematyczno-przyrodnicze na paryskiej Sorbonie. Zasłynął jako najzdolniejszy uczeń prof. Henri Poincare. Odbywał praktyki w Płocku  w fabryce Sarny i Marguliesa. W czasie pobytu we Francji bliżej zapoznał się z Włodzimierzem Leninem i jego siostrami. W 1913 roku otrzymał dyplom. Odrzucił propozycje współpracy na Sorbonie. Po powrocie do kraju próbował znaleźć pracę  jako nauczyciel. Musiał nostryfikować dyplom w Rosji. Wraz zoną Stanisławą z Wyszomirskich oraz dwojgiem dzieci wyjechał do Samarkandy.  Tm podjął pracę jako nauczyciel w gimnazjum. Po wybuchu rewolucji  lutowej organizował Rady robotniczo- żołnierskie. Wstąpił do partii bolszewickiej. Po przewrocie bolszewickim został komisarzem oświaty, następnie przewodniczącym Rady delegatów tego okręgu. 1918 został wybrany na przewodniczącego Rady Komisarzy Ludowych Turkiestanu czyli premierem. 19 I 1919 został rozstrzelany przez białogwardzistów.

Bibliografia 

Goldman G[?-?]

Gosiewski Wiktor Józef [1889lub 1890-1936]

ur. w Rypinie, syn Alojzego, restauratora i Aleksandry z Cholewińskich. Za udział w strajku szkolnym w 1905 został wydalony z gimnazjum państwowego bez prawa powrotu do szkół rosyjskich. Naukę kontynuował w 8-klasowym Gimnazjum Polskim w Płocku. Maturę zdał z wyróżnieniem. W 1916 ukończył wydział lekarski na UJ w Krakowie i uzyskał dyplom doktora wszech nauk lekarskich. W czasie studiów działał w Towarzystwie Szkoły Ludowej i organizacjach oświatowych. Od 1913 był lekarzem oddziału sanitarnego Polskich drużyn Strzeleckich. W czasie I wojny światowej służył w Legionach Polskich:1914-1916 organizator i lekarz w szpitalach w Kozienicach i Rabce oraz domu uzdrowieńców Leg. W Kamieńsku. Podczas kryzysu przysięgowego w sierpniu 1917 zwolniony z Legionów. Od listopada tego roku lekarz POW w Radomsku. W latach  1918-1920 porucznik lekarz WP. W lutym 1919 przeniesiony do służby państwowej , do 6 sierpnia 1920 pracował w Ministerstwie zdrowia Publicznego. Związał się zawodowo z zagłębiem dąbrowskim. W 1935 został wicedyrektorem ZUS w Warszawie. Członek Partii Pracy, od 1928  członek BBWR. Poseł III kadencji 1930-1935, senator  IV kadencji 1935-1938 w 1936 zrzekł się mandatu. W Sejmie III kadencji był referentem ustawy o ubezpieczeniu społecznym i projektu nowelizacji ustawy o czasie pracy w przemyśle i handlu. Zastrzelony 8 lipca 1936r. w warszawie przez zredukowanego urzędnika ZUS. Pochowany na Cmentarzu Komunalnym dawnym wojskowym, na Powązkach.

Bibliografia.

Kuffel Romana Krystyna, Jagiellończyków biografie niepospolite, Płock 2006

Maciesza Aleksander, Gimnazjum im. Wł. Jagiełły w Płocku , Nakładem i drukiem  firmy „ Bracia Detrychowie” str. 48

Cygan W, Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917, Słownik Biograficzny T-2

PSB, T-8( S Konopka)

AGAN-sygn.3504

Grabowski Jerzy[?-?]

Ukończył studia rolnicze w Krakowie

Bibliografia

Adam Grabowski, Sprawozdanie z działalności i biegu życia szkolnego i klasowego Gimnazjum Polskiego w Płocku[1908-1914], TNP rękopis sygn. 267

 

Kowalski Władysław[1891-1916] – l

Legionista, Absolwent Gimnazjum Polskiego. Jako żołnierz Legionów Polskich został śmiertelnie ranny w kwietniu 1916r. w walkach o redutę Piłsudskiego nad Styrem; odtransportowany przez kolegów do szpitala w Chełmnie, mimo udzielonej pomocy, umarł po kilku dniach w męczarni.

Bibliografia

Kuffel Romana Krystyna, Jagiellończyków biografie niepospolite, Płock 2006

Maciesza Aleksander, Gimnazjum im. Wł. Jagiełły w Płocku , Nakładem i drukiem  firmy „ Bracia Detrychowie” str. 48

Kunig Stanisław[?-?]

Medycyna w Krakowie

Bibliografia

Adam Grabowski, Sprawozdanie z działalności i biegu życia szkolnego i klasowego Gimnazjum Polskiego w Płocku[1908-1914], TNP rękopis sygn. 267

Leszczyński- Leński Julian[1890-1937]

ur. w Płocku w rodzinie robotniczej. Ojciec Marian a matka Stefania Sicieńska. Matka zmarła gdy miał dwa lata. Wychowywał się u dziadków -rodziców matki. Mieszkał przy ul. Mostowej 6 w Płocku[  ten dom dziś już nie istniej.]Naukę rozpoczął w rządowym gimnazjum. Z braku funduszów udzielał płatnych korepetycji swoim kolegom. Brał udział w strajku w 1905 roku. Naukę kontynuował w nowo powstałym Gimnazjum Polskim PMS. Na terenie szkoły powstała organizacja Związek Płockiej Młodzieży Postępowej, który wydawał pismo Do dzieła.  Prawdopodobnie pisał artykuły do tego pisma. Brał udział również w samorządzie szkolnym. Uzyskał w niej świadectwo dojrzałości z wynikiem dobrym. Był miernym uczeniem z matematyki ale wyróżniał się w przedmiotach humanistycznych. W 1908 roku wygłosił odczyt Poglądy historiozoficzne Wyspiańskiego przyjęty z uznaniem uczniów i nauczycieli. Był średniego wzrostu w okularach. Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim na wydziale filologicznym, ale studiów nie ukończył. Związany z Patriami komunistycznymi SDKPiL oraz KPP. Aktywny uczestnik rewolucji październikowej w Rosji. Współpracował z Józefem Stalinem w komisariacie Ludowym. Przebywał jako działacz komunistyczny w Belinie i Paryżu. Przerzucony do Polski działał w KPP. W 1925r. aresztowany ale z zbiegł z przesłuchania. Następnie przebywał w Moskwie. W ramach  „czystek stalinowskich” został aresztowany i  stracony w Moskwie.

Bibliografia

Maciesza Aleksander, Gimnazjum im. Wł. Jagiełły w Płocku, s 48 

Jan Wańkiewicz- Julian Leszczyński- Leński, NP.,1958, T-3

A Papierowski, J. Stefański , Płocczanie znani i nie znani T-1 s. 341  

 

Merle Ryszard[?-?]

Zajmuje się nauczycielstwem prywatnym

Bibliografia

Adam Grabowski, Sprawozdanie z działalności i biegu życia szkolnego i klasowego Gimnazjum Polskiego w Płocku[1908-1914], TNP rękopis sygn. 267

Maciejowski Kazimierz[?-?]

Olszewski Edward[?-?] 

Chemia na Politechnice Lwowskiej

Bibliografia

Adam Grabowski, Sprawozdanie z działalności i biegu życia szkolnego i klasowego Gimnazjum Polskiego w Płocku[1908-1914], TNP rękopis sygn. 267

Ostrowski  Józef[?-?]

Chemia na Politechnice Lwowskiej

Bibliografia

Adam Grabowski, Sprawozdanie z działalności i biegu życia szkolnego i klasowego Gimnazjum Polskiego w Płocku[1908-1914], TNP rękopis sygn. 267

 

Perkowski Jan[?-?]

Wydział handlowy w Liege

Bibliografia

Adam Grabowski, Sprawozdanie z działalności i biegu życia szkolnego i klasowego Gimnazjum Polskiego w Płocku[1908-1914], TNP rękopis sygn. 267

 

Pilitowski Lucjan[?-?]

Początkowo chemię a później literaturę na Uniwersytecie we Lwowie   może Lucjusz- 1912 publikacja wierzy Na  strunach duszy?

Bibliografia

Adam Grabowski, Sprawozdanie z działalności i biegu życia szkolnego i klasowego Gimnazjum Polskiego w Płocku[1908-1914], TNP rękopis sygn. 267

 

Skorupski Jan[?-?]

Górnictwo w Przybranie

Bibliografia

Adam Grabowski, Sprawozdanie z działalności i biegu życia szkolnego i klasowego Gimnazjum Polskiego w Płocku[1908-1914], TNP rękopis sygn. 267

Strzeszewski Janusz [ ?-1923]

 Pochodził z rodziny ziemiańskiej. Syn Kazimierza i Eugenii z Wejnerów. Jego ojciec dzierżawił majątek w Arcelinie k. Płońska. Rozpoczął naukę w Gimnazjum gubernialnym a po strajku szkolnym 1905r. kontynuował naukę w Gimnazjum Polskim. Studia prawnicze ukończył na Uniwersytecie Jagiellońskim i tam uzyskał doktorat. Po odzyskaniu niepodległości początkowo pracował w szkolnictwie, a następnie w Ministerstwie spraw Wewnętrznych. Zamiłowania uprawiał publicystykę. Był korespondentem Kuriera Warszawskiego oraz pism specjalistycznych, głównie prawniczych. Zmarł nagle 20IV 1923 roku.  

Bibliografia

Papierowski Andrzej, Jerzy, Stefański Jerzy, Płocczanie znani i nieznani. S 569-570

I Lasocki, Z żałobnej karty, DP 1923, nr 82

 

Zieliński  Hipolit [1890-?]

Ur. w Płocku  urzędnik w Hipotece w Płocku

Bibliografia

Adam Grabowski, Sprawozdanie z działalności i biegu życia szkolnego i klasowego Gimnazjum Polskiego w Płocku[1908-1914], TNP rękopis sygn. 267